Замислете патишта кои не се само простор за движење, туку и извор на енергија. Идејата за полнење на електричните автомобили во возење, без кабли и без застанување, одамна го привлекува вниманието на инженерите и производителите. Денес, таа идеја конечно почнува да добива реална форма. На дел од францускиот автопат А10, започна првиот тест на безжично полнење во движење во Европа.

Технологија што ја претвора патеката во извор на енергија

Системот функционира преку индуктивни калеми вградени под асфалтот, кои создаваат електромагнетно поле. Кога возилото поминува над нив, приемната серпентина поставена на подвозјето ја апсорбира енергијата и ја претвора во електрична енергија што ја полни батеријата. Целиот процес се одвива додека возилото е во движење, без потреба да запре на станица или да се приклучи на кабел.

Оваа технологија, позната како „динамичко безжично полнење“, претставува значителен чекор напред во развојот на електричниот транспорт. Потенцијалот е особено голем кај товарните возила, автобусите и јавниот транспорт. Кај овие возила, времето за полнење и големината на батеријата се клучни ограничувачки фактори.

Францускиот проект – тест во реални услови

Тестот што моментално се спроведува во Франција е дел од проектот „Charge as You Drive“, реализиран со соработка меѓу компаниите VINCI Autoroutes и Electreon, заедно со неколку технички партнери и универзитети. На дел од автопатот А10, долг околу еден и пол километар, се поставени речиси 900 калеми под патната површина.

Возила опремени со соодветни приемни системи – меѓу кои патнички автомобил, комунално возило и камион – се тестираат во реален сообраќај. Првичните мерења покажуваат дека системот може да обезбеди доволно енергија за возилото да одржува стабилно ниво на батерија дури и при поголема брзина. Така, за секој извозен километар, батеријата може да се надополни со енергија доволна за дополнителен километар возење.

Потенцијални придобивки

Доколку оваа технологија се усоврши и стане економски одржлива, последиците би биле големи. Прво, би се намалила потребата за батерии со огромен капацитет, што би ја намалило тежината и цената на електричните возила. Второ, би се елиминирале застојите за полнење – важен фактор за транспортните компании и јавните служби. И трето, би се зголемила ефикасноста на целокупниот електричен сообраќај. Тоа ќе придонесе за намалување на емисиите и подобра искористеност на електроенергијата.

Со тек на време, ваквите патишта би можеле да станат дел од европската инфраструктура за е-мобилност, поврзувајќи ги големите градови и индустриски зони со „паметни“ автопати кои самите создаваат и пренесуваат енергија.

Предизвици и ограничувања

Сепак, до целосна примена на вакви системи остануваат неколку клучни предизвици. Поставувањето на индуктивни калеми под асфалтот бара сериозни градежни зафати и високи инвестиции. Одржувањето на системот, особено под влијание на дожд, снег и температурни промени, претставува дополнителен технички предизвик.

Покрај тоа, потребно е создавање унифициран технички стандард за сите производители на возила, за системите за пренос и прием на енергија да бидат меѓусебно компатибилни. На крајот, се поставува и прашањето на енергетска ефикасност. Од тестовите треба да се добие одговор дали дел од енергијата ќе се губи во процесот и колку е тоа прифатливо во споредба со класичните начини на полнење.

Поглед кон иднината

Безжичното полнење на автопат не е само технолошка новина – тоа е нов концепт на патна инфраструктура која станува активен дел од енергетскиот систем. Иако во моментов е во експериментална фаза, ваквите тестови во Франција покажуваат дека технологијата е зрела за понатамошен развој.

За земји како Македонија, каде инфраструктурата сè уште се гради и модернизира, ова може да биде вредна можност да се земе предвид навремено. Во иднина, кога бројот на електрични возила значително ќе порасне, воведувањето на вакви решенија – дури и во ограничени делови од автопатите – може да донесе долгорочни придобивки. Секако, и да го постави регионот на мапата на иновативни транспортни системи.

Технологијата што некогаш изгледаше далечна, веќе го полни првиот километар на автопат во реални услови. Јасно е дека патот до целосна примена е долг. Но, едно е извесно – иднината на електричната мобилност сè повеќе ќе се движи по патишта кои самите даваат енергија.